Obezite Cerrahisi morbid obeziteyi gidermek amacıyla yapılan cerrahi müdahelelerin tamamnına verilen isimdir ve tıpta “bariatrik cerrahi” denilmektedir. Obezite cerrahisi son dönemlerin gözdesi olmuştur. Kimileri için sihirli bir değnek olsa da obezite çözümü için son basamak olarak düşünülmemelidir. Ameliyat sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmak için bir araç şeklinde düşünülmelidir. Bariatrik cerrahi beslenme alışkanlıklarını bir ömür boyu değiştirecek köklü bir değişim sürecidir. Bu nedenle ameliyat oldu bitti diye düşünülmemeli ameliyattan sonraki 1 yıllık alışma sürecini sağlıklı bir şekilde tamamlanmalıdır. Bu dönemde ; yağ yerine kas ağırlığından gitmemesi metabolizmanızın yavaşlamaması mide hacmimize göre beslenmek safra kesesi taşı, gut hastalığı ,böbrek taşı ve kronik böbrek yetmezliği gibi sorunlarla karşılaşmamak bir ömür boyu sağlıklı beslenme alışkanlıkları tekrar kilo almama yeterli protein aldığından emin olmak yeterli sıvı almak için diyetisyen desteği şarttır. Bariatrik cerrahiyle ilgili birçok şey okumuş olabilirsiniz fakat beslenme tedavisine alışma süreci çok önemlidir. Bariatrik cerrahi sadece zayıflama olarak değil sağlıklı yaşam için bir adım olarak algılanmalı. Ameliyat sonrası beslenme terapileri 4 ayrı kısımdan oluşur. Bu beslenme terapilerinin düzenli şekilde yapılması beslenme alışkanlıklarının kalıcı olmasında büyük etkisi vardır. Obezite ameliyatı sonrasında ameliyat türüne göre size uygun protein ihtiyacını göre beslenme uzmanımız size uygun beslenme programı oluşturmaktadır. Her hasta kendine özeldir. Başka bir hastayı rahatsız etmeyen besin sizi rahatsız edebilir.
EVRE 1 – BERRAK SIVI DÖNEM ( AMELİYATTAN SONRAKİ 1 HAFTA )
ameliyat ertesi günü: berrak sıvılar
su , elma suyu, şekerisz komposto , tanesiz et tavuk suyu , bitki çayları
• bütün içecekler berrak , pipetten geçebilecek kıvamda ve posasız olmalıdır
• yudumları alarak başlayın ve rahatsızlık hissetmediğiniz sürece aldığınız miktarları arttırın
• kusmaya yol açacak kadar büyük yudumlar almayın
• gazlı ve kafeinli içecekler içilmemeli
• içecek olarak komposto, açık çay , ıhlamur , et suları en iyi seçeneklerdir
• gereksiz kalori yükü olan ıce tea, şekerli meyve suları gibi hazır ürünlerden kaçınılmalı
• yağsız yada yarım yağlı süt tüketebilrsiniz. Gaz şikayeti olanlar soya yada laktozsuz süt tükletebilirler
• protein tozlarıyla hazırlanan yağsız çorbalar
• ayran, yoğurt ve kefir içilebilir
• nispeten kıvamlı tanesiz çorbalar ( et suyu çorbaları)
EVRE 2-KOYU SIVI DÖNEM ( 2. HAFTA )
• koyu kıvamlı meyve suları (şeftali, portakal, ananas gibi)
• blenderize edilmiş etsiz çorbalar ( tarhana , domates gibi ) kurubaklagil içermeyecek
• mercimek ve ezogelin çorbalarını gaz yapabilme ve sizi rahatsız edebilme imkanı olduğundan dolayı tüketmeyiniz.
EVRE-3 İNCE KIVAMLI PÜRELER (blenderize edilmiş )
bu aşamada gıdaların çok parçacıklı ve iyi blenderize olması çok önemli.
Bu dönemde yavaş yeme alışkanlığını geliştirmelisiniz. Bir kaç kaşık aldıktan sonra rahatsız olmuyorsak yemeye devam etmeliyiz.
sıvılar midemizi çabuk terkedeceğinden dolayı çabuk acıkma hissine neden olur. Bu nedenle bu dönemde sıvıları azaltmalıyız. Bu geçiş aynı zamanda beslenme alıskanlıklarının oturması için bir fırsattır. Eğer kişi bu dönemde katı besinlere geçiş yapmazsa , sıvı hacminin giderek arttığını ve açlık hissinin daha belirgin olduğunu farkedecektir.
• Yemeyi doyduğunuz anda bırakmalısınız.
• Günde 4-6 öğün yemelisiniz.
• Her öğünde protein almaya çalışın.
• çeşitli sebze meyve ve kurubaklagil püreleri( kurubaklagil rahatsız ederse kesilebilir)
• yumuşak süzme peynir
• yoğurt ile karıştırılmış lor peyniri
• yağsız ve tuzsuz kahvaltılık lor peynirleri
• yulaf ezmesini sütle pişirerek tüketebilirsiniz
• az pişmiş yumurta beyazı tüketebilirsiniz
• bebek mamaları ( öğünde 10 g dan az şeker içerenler )
EVRE-4 KOYU KIVAMLI PÜRELER (4-5 hafta)
burda önemli olan her ana öğünde protein kaynağı tüketilmelidir.
• iyi haşlanmış kabukları soyulmuş çatalla rahatlıkla ezilen sebze , meyve ve kurubaklagiller
• tavuk ve hindi eti püresi
• suyunu tam çekmemiş ve kurumamış kıyma
• ton balığı ve kılçıksız balık etleri
EVRE-5 NORMAL BESLENMEYE BAŞLANGIÇ (POSTOP 6 HAFTA )
Bu dönemde midenizi dinlemeyi öğrenmeniz gerekir.
Besinleri çok çiğneyip yutarak rahatsız olup olunmadığına bakılmalı. Eğer midenizde bi rahatsızlık hissetmiyorsanız yemeye devam edebilirsiniz.
• İyi haşlanmış tavuk ve hiindi eti
• balıklar
• çiğ kabuksuz meyve ve salatalara da tolere edilebiliyorsa başlanılabilir.
• Büyük parça bonfile , antrikot , biftek gibi zor çiğnemeli etleri 5 aydan sonra tüketmelerini öneriyoruz
• öğünlerde sıvı ile katıları beraber tüketmiyoruz. Özellikle kahvaltı yanına çay kahve içmemek sizi zorlayabilir.
SIVI TÜKETİMİ
• en iyi içecek kalorisiz, karbonhidratsız ve kafeinsiz olandır.
• günlük sıvı tüketimi 2 lt
• yeterli sıvı alınmadığında kabızlık problemi yaşanılabilir
• yemeklerden 30 dk önce ve sonra , yemek sırasında sıvı alınmamalı
• katılarla sıvılar bir arada alınmamalı
• eğer su içemiyorsanız meyve ve tarçın ekleyerek tatlandırabilirsiniz
• gazlı içececkler mide hacminizi zorlayacağı için kesinlikle kaçınılmalıdır.
• Alkol hem az miktarda fazla kalori içerdiğinden hem de mide mukozasını tahriş ettiğinden en az 2 yıl tüketilmemelidir.
PROTEİN ÖNEMİ
• ameliyattan sonra yaraların iyileşmesi
• yağsız kas kütlesinin korunması
• enzim ve hormon sistemlerinin işlemesi
• tokluk hissinin oluşmasında etkilidir
günlük 60-80 g alınmalıdır zamanla besinlerle alınan protein oranı artııkça azaltılır
ilk 5-6 ay protein desteği elzemdir
ameliyat sonrası başlanılır
obezite cerrahisi hastaları öncelik olarak whey proteini daha sonra soya ve yumurtayı tercih etmelidir. Bitkisel proteinleridaha sonra tercih edilmelidir.
Laktoz intoleransı olanlar hazır protein shakeleri yerine izole whey proteinleri tercih ediniz.
Protein oranı en az 15 g olan 150-200 kkal aralığında olan şekersiz olan shakeleri tercih ediniz. Eğer tüketmede zorluk çekiyorsanız güvenilir bir tatlandırıcıyla genellikle stevia yada meyveyle tatlandırmayı deneyin.
Kuruyemişler
obezite cerrahisi işlemi olmuş hastalarımız için öncelik proteinli besinlerdir. Kuruyemişler her ne kadar protein ağırlıklı olsa da kalorisi yüksek besinler grubunda olduğu unutulmamalıdır. Kuruyemişler 3. aydan itibaren beslenme uzmanınıza danışarak tüketebilirsiniz.
Kafein
Kafein diüretik( idrar söktürücü) etkisinden dolayı , özellikle ameliyat sonrası erken dönemde dehidratasyon ( vücudun sıvısız kalması) görülebilir.
Kafein yemek borusu alt kas tonusunu gevşettiği için reflü şikayetlerinde artma ve buna bağlı olarak rahatsızlık hissi oluşturma söz konusu olabilir.
Eğer ameliyattan sonra kahve alışkanlığınızı azaltmada sorun yaşıyor iseniz decafe ( kafeinsiz kahve) diyetisyeninize danışarak kullanabilrsiniz.
EGZERSİZ
ameliyattan sonra aktif bir hayat tercih etmelisiniz.
1. hafta yürüyebilir alışveriş merkezi gezebilirsiniz
2. haftadan sonra nabzını hızlandıracak yürüyüşler yapabilirsiniz
15 günden sonra yüzme , koşu
2. aydan sonra ise fitness, plates gibi sporlar yapabilirsiniz.
KABIZLIK
Obezite hastalarında kabızlık hgörülmesi nedenleri;
• yetersiz gıda alımı ve su tüketimi
• yetersiz fiziksel aktivite
kabızlığı önleme yöntemleri
• su tüketiminizi arttırın
• diyetinizde meyve ve sebze gibi lifli gıdalara yer verin
• muz , patates , peynir gibi kabızlığa neden olan besinlerden bu döenm içerisinde uzak durun
• düzenli egzerssizler yapmak. Aktif duruma gelene kadar yürüyüşler yapabilirsiniz.
• Sabah aç karna ılık su tüketin
• şekersiz kuru erik ve kayısı hoşafı barsak hareketlerinizi arttırır.
• Hergün aynı saatte probiyotikli ürün ( aktivia , kefir gibi) tüketebilirsiniz.
• Ana öğünler protein ağırlıklı olduğu için ara öğünlerde meyve sebze gibi besinler tüketerek lif oranlarınızı arttırın.
•
ÖNERİLER
• Önerilen porsiyon ve gıda önerilerine sıkı sıkıya uyun
• açlık hissetmeseniz bile günde 3 öğün yiyin
• öğünler arasında açlık hissedersiniz ilk önce su içip bunun susuzluk olmadığıı netleştirin. Hala açlık hissediyorsanız sağlıklı ara öğünler tüketin.
• yavaş yiyin ve olabildiğince çiğneyin.
• Bir masada yeme düzeni şeklinde yiyin. Her lokmadan sonra çatal ve kaşığınızı masaya koyma alışkanlığı edinin.
• Tokluk hissettiğiniz ilk anda yemenizi bitirin
• öğünlerde sıvı tüketmeyin.
• Eski beslenme alışkanlıklaınızı bırakın. Bu dönemin geçici değil bir ömür sağlıklı beslenmeyi alışkanlık haline getirin.